To «restart» στη ζωή μας ξεκινά από τον εγκέφαλο

Έλσα Μπάρδα29/12/201617:16

Γιατί επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη και τι να κάνουμε, όταν ο «υπολογιστής» μας... κολλάει; Απαντά η κλινική ψυχολόγος και αναλύτρια Εφαρμοσμένης Συμπεριφοράς, Έλσα Μπάρδα

*Έλσα Μπάρδα - Κλινικός Ψυχολόγος - Αναλύτρια Εφαρμοσμένης Συμπεριφοράς

Οι περισσότεροι από εμάς επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη. Έχετε αναρωτηθεί το γιατί;

Αφού γνωρίζεις το σωστό και το λάθος, γιατί συνεχίζεις να επιλέγεις αυτό που σου κάνει κακό;

Μην επιτρέπεις ποτέ στον εαυτό σου να καταρρεύσει, γιατί αν το κάνεις μια φορά, γίνεται συνήθεια και συμβαίνει ξανά και ξανά.

Οι περισσότεροι άνθρωποι αναγνωρίζουν πότε η συμπεριφορά τους είναι αυτοκαταστροφική, αλλά όσες υποσχέσεις και να δώσουν στον εαυτό τους, καταλήγουν σε αποτυχημένες προσπάθειες.
 Οι επαναλαμβανόμενες αποτυχίες καταλήγουν σε αίσθημα απελπισίας, πλήγοντας την αυτοεκτίμηση του ατόμου...

Οι ερευνητές το λένε ξεκάθαρα: μπορούμε να νικήσουμε τις κακές συνήθειες, να απαλλαγούμε από εθισμούς, να αλλάξουμε οπτική απέναντι στα πράγματα. Πώς; Κάνοντας επανεκκίνηση στο μυαλό μας.

Όλα ξεκινούν από τον εγκέφαλο και καταλήγουν σε αυτόν
Σύμφωνα με τον Dr Richard O'Connor, πλήθος από αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές (αναβλητικότητα, άγνοια κινδύνου), κακές συνήθειες (ακαταστασία), ψυχολογικοί και σωματικοί εθισμοί (συναισθηματική υπερφαγία, κάπνισμα, κατάχρηση αλκοόλ κτλ) βρίσκουν λύση μέσα από τον επαναπρογραμματισμό του εγκεφάλου!

Στο animation που έχω «ανεβάσει» με πολύ χαριτωμένο τρόπο απεικονίζονται οι δυο τόσο διαφορετικοί εαυτοί και συγκάτοικοι στο μυαλό μας! Τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους, που βρίσκονται συνεχώς σε σύγκρουση! Ο ένας είναι «συνειδητός» και χαρακτηρίζεται από συνέπεια, οργάνωση και μέθοδο, ενώ ο δεύτερος, ο «αυτόματος», χαρακτηρίζεται από την παρόρμηση και την απρόβλεπτη συμπεριφορά. Την ώρα που ο «συνειδητός» εαυτός μας ως αναλυτικός προσπαθεί να ζυγίσει τα υπέρ και τα κατά της συμπεριφοράς, τσεκάροντας τις πιθανές απώλειες που θα συνοδεύσουν την συγκεκριμένη συμπεριφορά, ο παρορμητικός εαυτός παίρνει θέση και πράττει. Ο παρορμητικός εαυτός πηγάζει μέσα από εμμονές, προκαταλήψεις και την δύναμη της συνήθειας.

Εάν ο εγκέφαλος ήταν υπολογιστής! 

Τι κάνουμε, λοιπόν, όταν ο υπολογιστής μας «κολλάει»; Μα, τι άλλο; «Restart»... Μια έντονη μνήμη που έχω από το πρώτο έτος σπουδών μου σε βρετανικό Πανεπιστήμιο της Ψυχολογίας, ήταν η παρομοίωση της λειτουργίας του pc και του ανθρώπινου μυαλού. Θυμάμαι λοιπόν τον καθηγητή μας να εξηγεί ότι, αν ο εγκέφαλος ήταν υπολογιστής, τότε το μηχανικό κομμάτι (hardware) θα αφορούσε την γενετική μας ταυτότητα, τα γονίδια και την προδιάθεση που έχουμε σε σωματικές και ψυχικές νόσους. Από την άλλη, το λειτουργικό κομμάτι (software) θα αφορούσε το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον, όπως υποστηρίζει η Επιστήμη της Εφαρμοσμένης Ανάλυσης Συμπεριφοράς. Ο άνθρωπος ως ον κοινωνικό μαθαίνει μέσα από το συναίσθημα, την αλληλεπίδραση και συνύπαρξη με το περιβάλλον του.

Το μυστικό της νευρωνικής πλαστικότητας προκειμένου να απαλλαγούμε από τις κακές συνήθειες!

Σύμφωνα με την επιστήμη της νευροψυχολογίας, ό,τι γνωρίζαμε τα τελευταία χρόνια για τον ανθρώπινο εγκέφαλο έχει αλλάξει δραματικά! Η θεωρία της νευρωνικής πλαστικότητας υποστηρίζει ότι ο τρόπος που λειτουργεί ο εγκέφαλος μπορεί να αλλάξει μέσα από τις εμπειρίες και τα ερεθίσματα.

Τα καλά πράγματα που «χτίζουμε» καταλήγουν να «χτίζουν» εμάς

Το μυστικό της μάθησης, προκειμένου να επιτύχουμε αυτήν την αλλαγή, όπως σωστά υποστηρίζει η επιστήμη της Εφαρμοσμένης Ανάλυσης Συμπεριφοράς, είναι η επανάληψη! Όταν ο άνθρωπος κάνει κάτι επαναλαμβανόμενα, τότε τα κύτταρα δημιουργούν νέες συνάψεις. Γι' αυτό και ένα άτομο, το οποίο γυμνάζεται, το έχει ανάγκη να γυμνάζεται συνέχεια -όχι γιατί πρέπει, αλλά επειδή δημιουργείται η ανάγκη να το θέλει... Να το αναζητά.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα προέρχεται από μια έρευνα που διάβασα πρόσφατα, η όποια έδειξε ότι οι οδηγοί ταξί του Λονδίνου, λόγω της ανάγκης να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της δουλειάς τους, έχουν απομνημονεύσει τους περισσότερους δρόμους της πόλης. Το αποτέλεσμα της μάθησης των δρόμων μέσα από  αναπαράσταση με MRI και νευροψυχολογική αξιολόγηση έδειξε διαφορές στην εγκεφαλική δραστηριότητα συγκριτικά με τους οδηγούς λεωφορείων της ίδιας πόλης.

Μια άλλη έρευνα που διεξήχθη με επικεφαλής τον Dr Alvaro Pascual-Leone, καθηγητή Νευρολογίας στην Ιατρική σχολή του Χάρβαρντ, έδειξε ότι ακόμα και η άσκηση του νου μπορεί να αλλάξει την εγκεφαλική δραστηριότητα...

Ο πυρήνας της ανθρώπινης συμπεριφοράς είναι η δύναμη της ανθρώπινης θέλησης!

Ας είναι το Ξεκίνημα της Νέας Χρονιάς αφετηρία μίας δημιουργικής εποχής με καινούργιους στόχους και μια νέα καλύτερη προοπτική του εαυτού μας. Χρόνια πολλά!

- Twitter: https://twitter.com/elsa_barda
- email. elsabardapsychologist@hotmail.com

*Η Ελσα Μπάρδα έχει βασικό πτυχίο ψυχολογίας (BSc Honours), μετεκπαίδευση πρώτο μάστερ στην Κλινική Ψυχολογία (MSc Clin. Psy.) και δεύτερο μάστερ στην Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς MSc (MSc ABA ). Η εκπαίδευση και μετεκπαίδευσή της έγινε στη Μ. Βρετανία. Έχει αναγνώριση πτυχίων από το ΔΟΑΤΑΠ και άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ψυχολόγου. 

Τα μελανά «σημάδια» της μακροχρόνιας ανεργίας

Έλσα Μπάρδα17/12/2016

To φαινόμενο της μακροχρόνιας ανεργίας και οι επιπτώσεις της στο μικροσκόπιο της ανάλυσης από την κλινική ψυχολόγο και αναλύτρια Εφαρμοσμένης Συμπεριφοράς, Έλσα Μπάρδα

*Έλσα Μπάρδα - Κλινικός Ψυχολόγος - Αναλύτρια Εφαρμοσμένης Συμπεριφοράς

Σύμφωνα με μελέτες οι άνεργοι εκδηλώνουν αίσθημα δυσαρέσκειας σε μεγαλύτερο βαθμό συγκριτικά με αυτούς που εργάζονται. Η συνεχής απόρριψη, ειδικά σε άτομα νεαρής ηλικίας, μπορεί να οδηγήσει στο ψυχολογικό σύνδρομο, γνωστό ως «μαθημένη αδυναμία αντίδρασης».

Όταν το άτομο νιώθει ότι η ζωή του ελέγχεται μόνο από εξωτερικούς παράγοντες -π.χ. οικονομική, κοινωνική κρίση- τότε νιώθει και ότι χάνει τον έλεγχο της ίδιας του της ζωής. Παύει να πιστεύει στις ικανότητές του, διότι αποδίδει στον εαυτό του αυτό που του συμβαίνει (internal attribution).

Σε άλλες περιπτώσεις, το ψυχολογικό στρες που βιώνει κάποιος όταν είναι άνεργος, συχνά εκδηλώνεται με άγχος, νευρικότητα, μελαγχολία, θυμό, κοινωνική αποξένωση και με ψυχοσωματικά προβλήματα, όπως πονοκέφαλο, γαστρεντερολογικά προβλήματα, τρέμουλο, σωματική αδυναμία, διαταραγμένο ύπνο κτλ.

Ευρήματα από επιστημονικές έρευνες υποστηρίζουν ότι οι χρόνια άνεργοι ανήκουν στις ομάδες υψηλού ρίσκου να εκδηλώσουν κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές και αυτοκτονικές τάσεις. Η αυτοεκτίμηση και η ψυχολογική υποστήριξη που λαμβάνει από τον οικογενειακό περίγυρο το άτομο παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ψυχολογία του.

Ψυχραιμία και όλα θα βρουν τον δρόμο τους...
 
Η απόλυση δεν σχετίζεται πάντα με τις ικανότητες του εργαζομένου, ο οποίος μπορεί να είναι αξιόλογος -συνεπώς, δεν πρέπει να αισθάνεται ενοχές. Είναι πολύ σημαντικό για τον άνεργο να αποφύγει την κοινωνική απομόνωση, διότι ο κοινωνικός περίγυρος μπορεί να συμβάλλει στην εύρεση εργασίας. Πρέπει να διατηρεί ακμαίο ηθικό και να έχει θετική αυτοαντίληψη, που σημαίνει να αποφύγει σκέψεις του τύπου «θέλω, αλλά δεν μπορώ», λόγω οικονομικής κρίσης...

Δεν είναι το επάγγελμα που καθορίζει την ταυτότητα του ανθρώπου, αλλά ο ίδιος ως προσωπικότητα

Η στάση ζωής ορίζει την συμπεριφορά μας...

Αναμφισβήτητα, από οικονομικής άποψης ζούμε μια δύσκολη εποχή και είναι απόλυτα φυσιολογικό για κάποιον να απoγοητευτεί. Η απελπισία λειτουργεί αρνητικά, διότι δεν οδηγεί στην λύση του προβλήματος. Η παραίτηση υποδηλώνει μια παθητική και απαισιόδοξη στάση ζωής. Το ότι κάποιος δεν εργάζεται, δεν σημαίνει ότι παύει να είναι παραγωγικός. Ορισμένοι άνεργοι εκμεταλλεύονται τον χρόνο αναμονής, κάνοντας κάποια περαιτέρω εξειδίκευση ή εθελοντική εργασία. Ο εθελοντισμός βοηθά τον άνεργο να νιώσει ενεργός πολίτης και του προσφέρει εσωτερική δύναμη. H απελπισία μερικές φορές οδηγεί το βλέμμα του ανθρώπου στην πόρτα που κλείνει, ενώ αγνοεί την πόρτα που ανοίγει.

Όπως σωστά είπε ο F. S. Fitzgerald  «Η ζωή μας καθορίζεται από ευκαιρίες, ακόμα και από αυτές που χάνουμε»...

- Twitter: https://twitter.com/elsa_barda
- email. elsabardapsychologist@hotmail.com
*Η Ελσα Μπάρδα έχει βασικό πτυχίο ψυχολογίας (BSc Honours), μετεκπαίδευση πρώτο μάστερ στην Κλινική Ψυχολογία (MSc Clin. Psy.) και δεύτερο μάστερ στην Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς MSc (MSc ABA ). Η εκπαίδευση και μετεκπαίδευσή της έγινε στη Μ. Βρετανία. Έχει αναγνώριση πτυχίων από το ΔΟΑΤΑΠ και άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ψυχολόγου. 

2017: Το ελπιδοφόρο μήνυμα της νέας χρονιάς

Έλσα Μπάρδα

Το 2016 ήταν μια χρονιά δύσκολη για τους περισσότερους από εμάς -και αυτό γιατί οι αντοχές μας δοκιμάστηκαν, αλλά παράλληλα δυνάμωσε η πίστη μας σχετικά με το πόση δύναμη κρύβει μέσα του ο καθένας μας, ξεχωριστά

*Έλσα Μπάρδα - Κλινικός Ψυχολόγος - Αναλύτρια Εφαρμοσμένης Συμπεριφοράς

Οι αντίξοες συνθήκες δοκίμασαν την πίστη και  εξάντλησαν την προθυμία όλων μας να επιμείνουμε και να παλέψουμε για ένα καλύτερο μέλλον.

Η ψυχική ανθεκτικότητα απορρέει από την πολυεπίπεδη αλληλεπίδραση μεταξύ προστατευτικών παραγόντων (π.χ. πίστη, αισιοδοξία, θετική αυτοεικόνα, προσαρμοστικότητα, χιούμορ, αυτοέλεγχο, υποστηρικτική οικογένεια) και παραγόντων επικινδυνότητας (μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές στρεσσογόνες καταστάσεις που «δοκιμάζουν» την ψυχική ανθεκτικότητα του ανθρώπου).

Η ελπίδα φωτίζει τις προοπτικές μας για το μέλλον

Την περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς κυριαρχεί το ισχυρό μήνυμα της ελπίδας. Με τη γέννηση του Θεανθρώπου γεννήθηκε και η ελπίδα, η οποία «ανέστησε» το χαμόγελο στα χείλη των ανθρώπων.

Η ανθρώπινη δύναμη της ελπίδας είναι που μας σπρώχνει προς την πρόοδο, μας κινητοποιεί και ανυψώνει το ηθικό μας, ώστε να μην υποχωρούμε στις δυσκολίες της ζωής, ακόμη και σε δύσκολους καιρούς...

Η απελπισία έχει εχθρούς την ελπίδα και την πίστη

Η ελπίδα  μας βοηθάει στο να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και να διαχειριστούμε οτιδήποτε μας αναστατώνει, μας απογοητεύει και μας δημιουργεί άγχος. Η αισιόδοξη στάση ζωής βοηθά στο να βρίσκουμε λύσεις στα προβλήματα, συνεπώς βελτιώνει την απόδοση και ενισχύει την ψυχική υγεία.

Η ελπίδα ενισχύεται με την επίτευξη των στόχων και την αίσθηση κυριαρχίας στο περιβάλλον.  Πώς όμως να διατηρήσεις την ελπίδα, όταν όλα γύρω σου καταρρέουν, όταν δεν μπορείς να επιτύχεις τους στόχους σου και δεν φταίς εσύ γι' αυτό, αλλά το περιβάλλον... Όταν οι προσπάθειες σου πέφτουν στο κενό, διότι οι συνθήκες δεν ευνοούν;

Μπορεί να σε καθησυχάζει το γεγονός ότι δεν είσαι ο μοναδικός που περνάς τέτοιες καταστάσεις και βιώνεις τέτοια συναισθήματα, όμως και πάλι περίμενες αλλιώς τη ζωή σου, είχες άλλες προσδοκίες και πάλεψες γι' αυτό...

Τι μας κρατά όρθιους και μας κινητοποιεί να συνεχίσουμε την προσπάθεια σε αντίξοες συνθήκες; Μα, τι άλλο; Η πίστη και η δύναμη της θέλησης να συνεχίσουμε την προσπάθεια. Σε περιόδους όπου νιώθουμε αποστραγγισμένοι συναισθηματικά και αδιάφοροι σε οτιδήποτε συμβαίνει δίπλα μας, ως μια άμυνα τύπου «κατεβάζω τα ρολά» σε οτιδήποτε με στενοχωρεί, είναι η δύναμη της θέλησης και η ελπίδα ότι μπορεί κάποιος να αλλάξει τη ζωή του, όπως ακριβώς την ονειρεύτηκε, αρκεί να φωτίσει το δωμάτιο της ψυχής του.

Το «waypower» (η διαδρομή) που θα ακολουθήσετε για να πραγματώσετε τους στόχους σας μπορεί να απαιτεί αλλαγές... Μην τις φοβάστε, αρκεί να είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, που θα μας οδηγήσει προς μια καλύτερη προοπτική του εαυτού μας.

Χωρίς τη θέληση και την ελπίδα, η επίτευξη των στόχων μας είναι πιο δύσκολη, καθώς είναι πιθανό ότι θα οδηγηθούμε στην παραίτηση, κάθε φορά που προκύπτουν εμπόδια.

Πώς μπορείτε να αναζωπυρώσετε την ελπίδα;

Εστίαση σε επιτυχίες του παρελθόντος: Φέρτε ξανά στο μυαλό σας επιτεύγματά σας, για τα οποία νιώθετε υπερήφανοι για τον εαυτό σας. Θυμηθείτε την προσπάθεια που απαιτείται, προκειμένου να φτάσετε σε επιθυμητούς στόχους. Η ενθάρρυνση, η έμπνευση και η θετική προοπτική για το μέλλον εξαρτάται από εμάς.

Το τέλος του έτους είναι προ των πυλών... Εύχομαι να είναι μια μεγάλη χρονιά για όλους μας, που θα πραγματώσει τα όνειρά μας και θα μας πλημμυρίσει με αφθονία ευτυχισμένων στιγμών, χαρίζοντας σ' αυτούς που αγωνίζονται τη ζωή που τους αξίζει!

- Twitter: https://twitter.com/elsa_barda
- email. elsabardapsychologist@hotmail.com
*Η Ελσα Μπάρδα έχει βασικό πτυχίο ψυχολογίας (BSc Honours), μετεκπαίδευση πρώτο μάστερ στην Κλινική Ψυχολογία (MSc Clin. Psy.) και δεύτερο μάστερ στην Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς MSc (MSc ABA ). Η εκπαίδευση και μετεκπαίδευσή της έγινε στη Μ. Βρετανία. Έχει αναγνώριση πτυχίων από το ΔΟΑΤΑΠ και άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ψυχολόγου.